Η Μεγάλη Εβδομάδα – Άγια Πάθη

Είναι επιτακτική ανάγκη, κυρίως χρέος μας, αυτές τις όμορφες παραδόσεις, που παραλάβαμε από τους δικούς μας, να τις διατηρήσουμε, ώστε να μην ξεχαστούν στο πέρασμα των χρόνων αλλά να παραμείνουν σαν την ταυτότητα μας.

Θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω με πολύ λίγα λόγια τις παραδόσεις του Ιερού μας Ναού, όπως εμείς τις γνωρίσαμε από τα παιδικά μας χρόνια. Χαρακτηριστικό των ημερών αυτών ήταν το πότισμα των κήπων, οι οποίοι ήταν καταστόλιστοι από τις λευκές και τις μοβ βιολέτες, που προσέφεραν επίσης και μια όμορφη μυρωδιά.

Το Σάββατο του Λαζάρου, μετά την Θεία Λειτουργία, τα παιδιά του Κατηχητικού Σχολείου μαζί με τις κατηχήτριες ξεκινούν από το Ναό και ψέλνουν τα όμορφα κάλαντα του Λαζάρου και έτσι σκορπούν το μήνυμα της ανάστασης του σε όλους τους δρόμους της ενορίας μας.

Το απόγευμα τελείται ο Εσπερινός της Κυριακής των Βαΐων. Ο Ναός είναι στολισμένος με φοίνικες και βάγια, ενώ στο Πνευματικό Κέντρο τα παιδιά του Κατηχητικού Σχολείου ετοιμάζουν τα σταυρολούλουδα, τα οποία θα μοιραστούν μαζί με τα βάγια την Κυριακή μετά την Θεία Λειτουργία.

Την Κυριακή το πρωί τελείται η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και διαβάζεται επίσης και η ευχή για τα βάγια. Στην συνέχεια οι πιστοί παίρνουν ευλογία στο σπίτι τους βάγια και σταυρολούλουδο.

Μέτα την Θεία Λειτουργία η ατμόσφαιρα αλλάζει και το κλίμα γίνεται πένθιμο. Τα βάγια ξεστολίζονται και τη θέση τους παίρνουν τα μοβ άμφια, χρώμα που δηλώνει και τον πένθιμο χαρακτήρα των ημερών, ενώ το κέντρο του Ναού είναι έτοιμο για να δεχθεί τον Νυμφίο Χριστό, ο οποίος «εν τω μέσω της νυκτός» έρχεται να μας ευλογήσει και να μας αγιάσει μέσα από το δικό Του μαρτύριο. Το βράδυ της Κυριακή τελείται η Ακολουθία του Όρθρου της Μ. Δευτέρας.

Η Εικόνα του Νυμφίου Χριστού περιφέρεται μέσα στον Ιερό Ναό, ενώ ο κόσμος τη ραίνει με άνθη, και τοποθετείται στο κέντρο για προσκύνηση.

Την Μ. Δευτέρα , την Μ. Τρίτη και την Μ. Τετάρτη τελείται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, ενώ την Μ. Τρίτη το βράδυ, στην Ακολουθία του Όρθρου, ψάλλεται το τροπάριο της μοναχής Κασσιανής.

Την Μ. Τετάρτη το πρωί, μετά την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, τελείται το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου. Το βράδυ, στην Ακολουθία του Όρθρου, η εικόνα του Νυμφίου Χριστού αντικαθίσταται από την εικόνα του Μυστικού Δείπνου.

Οι ημέρες από δω και πέρα είναι πολύ διαφορετικές. Το πρωί της Μ. Πέμπτης τελείται με μεγάλη λαμπρότητα η Θεία Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου, ενώ το απόγευμα η ακολουθία των Παθών ξεκινά με λίγα φώτα και η ατμόσφαιρα είναι κατανυκτική . Όλοι περιμένουν να προσκυνήσουν αυτόν που αγάπησε τον άνθρωπο περισσότερο από την ζωή Του. Μέτα το Ε΄ Ευαγγέλιο θα ακουστεί η πένθιμη καμπάνα και τα φώτα θα σβήσουν τη στιγμή που Αυτός θα περνά ανάμεσα σε μικρούς και μεγάλους, που θα Τον ραίνουν με ροδοπέταλα και μύρα την ώρα που και θα ακούγεται από τον ιερέα το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου». Ο Εσταυρωμένος Χριστός στέκεται στο κέντρο του Ιερού Ναού, «στο Γολγοθά», ευλογεί και αγιάζει όλους.

Τα 11από τα 12 αποσπάσματα των Ευαγγελικών Περικοπών διαβάζονται στην Ωραία Πύλη με πένθιμα άμφια, όπως συμβαίνει σε όλες οι Ιερές Ακολουθίες που πραγματοποιούνται την Μ. Εβδομάδα, πλην της Μ. Πέμπτης το πρωί. Στο δωδέκατο ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Ιερέας  φορά λευκά άμφια και στέκεται μπροστά στο Σταυρό. Η Ακολουθία τελειώνει, η ημέρα όμως δεν έχει τελειώσει. Οι γυναίκες και τα παιδιά ετοιμάζονται για το ξενύχτι. Τα αγόρια του Ιερού βοηθούν τον ιερέα και βγάζουν τα μοβ άμφια για να βάλουν τα λευκά. Ο Επιτάφιος ανεβαίνει στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ανδρέα και στολίζεται από τις γυναίκες της ενορία μας, οι οποίες προηγουμένως έχουν στολίσει με μοβ βιολέτες την εικόνα της Παναγίας του Πάθους.

Οι γυναίκες ξεκινούν το γνωστό και παραδοσιακό μοιρολόι της Παναγίας και ψάλλουν τα όμορφα εγκώμια του Επιτάφιου. Ο Εσταυρωμένος Χριστός βρίσκεται στο κέντρο του Ναού και πολλές είναι οι γυναίκες που φέρνουν καντήλι να καίει όλο το βράδυ κάτω από τον Σταύρο. Οι μεγαλύτερες γυναίκες, αργά τα μεσάνυχτα, φέρνουν κόλλυβα, τα οποία  μοιράζουν σ’ όλους όσους βρίσκονται στον ναό. Λένε ότι όποια τελειώσει πρώτη τον στολισμό χτυπά την πρώτη καμπάνα.

Ο Επιτάφιος είναι έτοιμος τις πρωινές ώρες. Τοποθετείται από τις γυναίκες στον σολέα του Ιερού Ναού και περιμένει την ώρα που θα δεχθεί το σώμα του Θεανθρώπου Κυρίου μας. Η καμπάνα χτυπά πένθιμα και η ατμόσφαιρα είναι πολύ φορτισμένη. Κατά την διάρκεια της Ακολουθίας των Ωρών ο ιερέας ενδεδυμένος με μελανά χρώματα θυμιάζει με το κατζίο τους πιστούς, ενώ η Αγία Τράπεζα είναι καλυμμένη μ’ ένα μοβ πανί μέχρι να τελειώσουν οι Ώρες και να ξεκινήσει ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως, που όλα είναι πια στολισμένα  με λευκά άμφια. Τα κορίτσια ντύνονται αγγελουδάκια και βρίσκονται γύρω από τον Επιτάφιο, ενώ τα αγόρια ντύνονται παπαδάκια και διακονούν στο Ιερό Βήμα. Την ώρα της Αποκαθηλώσεως τα κορίτσια κρατούν το μεγάλο σεντόνι, με το οποίο θα τυλιχτεί το σώμα του Χριστού. Ο ιερέας το τοποθετεί στην Αγία Τράπεζα . Στη συνέχεια το Άγιο Σώμα περιφέρεται με πομπή γύρω από τον Ιερό Ναό και ο κόσμος στέκεται δεόμενος και καρτερικός για να το ράνει με ροδοπέταλα και μύρα. Το Σώμα καταλήγει στο κουβούκλιο και τίθεται σε προσκύνηση των πιστών.

Μέτα την Ακολουθία της Αποκαθηλώσεως, παράδοση της Εκκλησία μας είναι να τελείται μπροστά στο κουβούκλιο τρισάγιο για τους κεκοιμημένους αδελφούς μας.

Όλη την ημέρα η καμπάνα χτυπά πένθιμα και γύρω από τον Επιτάφιο υπάρχουν μικρά κορίτσια ντυμένα αγγελουδάκια, ενώ ο κόσμος προσέρχεται  στον Ιερό μας Ναό για να προσκυνήσει. Ο ανθισμένος κήπος με τις πανέμορφες βιολέτες που ευωδιάζουν στον προαύλιο χώρο του Ιερού μας Ναού μας θυμίζει τον π. Νεκτάριο, ο οποίος τις καλλιεργούσε και έπαιρνε ζωή από την ομορφιά και την ευωδία των λουλουδιών.

Η Ακολουθία του Επιταφίου ξεκινά και ο χαρακτήρας της είναι πανηγυρικός. Οι ιερείς φορούν περίλαμπρες στολές, τα εγκώμια ψάλλονται από το χορό των ιεροψαλτών, τις κυρίες της χορωδίας μας, αλλά και από όλο τον κόσμο.

Τα αγγελουδάκια κρατούν στα χέρια πανέρια με λουλούδια, με τα οποία στην τρίτη στάση, και συγκεκριμένα στο «Έρανον τον Τάφο», ο ιερέας ραίνει τον Επιτάφιο.

Ο Επιτάφιος βγαίνει από τον Ιερό Ναό για την καθιερωμένη συνάντηση των Επιταφίων. Χαρακτηριστικό μέσα στο δασάκι είναι το φως από τα κεριά, που κρατά ο κόσμος κατά την διάρκεια της περιφοράς.

Στην επιστροφή του Επιταφίου ο κόσμος παραμένει έξω από τον Ιερό Ναό και οι πόρτες είναι κλειστές. Ο Ιερέας βρίσκεται έξω από την κεντρική πύλη και φωνάζει δυνατά χτυπώντας την πόρτα « Άρατε πύλας οι άρχοντες ημών». Την τρίτη φορά ανοίγει η πόρτα και στη συνέχεια ο Ιερέας παίρνει το Σώμα από το κουβούκλιο και το τοποθετεί στην Αγία Τράπεζα.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου πραγματοποιείται στο Κουβούκλιο του Επιταφίου. Ο Ιερέας όταν ψάλλει «Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γήν, ότι σύ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι» ραίνει τον κόσμο με βάγια, ενώ οι πιστοί χτυπούν τις καρέκλες και οι επίτροποι του ναού κουνούν τους πολυελαίους και τα καντήλια του ναού δείχνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τον θόρυβο που έκανε ο Άδης, όταν κατέβηκε ο Χριστός.

Μετά την Θεία Λειτουργία τα παιδιά της ενορία μας βγαίνουν με τα πανέρια για να μαζέψουν από τα σπίτια τα αυγά της Αναστάσεως, αυτά που ευλογεί ο ιερέας μετά την Ανάσταση και μοιράζονται στους πιστούς στο τέλος της Θείας Λειτουργίας. Συνήθως οι νοικοκυρές το αυγό που παίρνουν από την Εκκλησία το βάζουν στα εικονίσματα.

Το Μ. Σαββάτο το βράδυ ένας εκ των επιτρόπων κατευθύνεται στον Μητροπολιτικό Ναό, του Αγίου Δημητρίου, για να παραλάβει το Άγιο Φως. Στις 11 οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και καλούν τους πιστούς να ακούσουν την χαρμόσυνη αγγελία «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ». Τα φώτα σβήνουν και η Ωραία Πύλη κλείνει. Ο ιεροψάλτης ψάλλει μέσα στο Ιερό Βήμα και ο ιερέας βγαίνει με τις λαμπάδες και προσκαλεί  « Δεύτε λάβετε φώς..». Όταν ο κόσμος λάβει το Άγιο Φως σχηματίζεται μία πομπή μέχρι τη διαμορφωμένη εξέδρα που θα γίνει η Ανάσταση. Εκεί θα ακουστεί  το Ιερό Ευαγγέλιο και στην συνέχεια θα ψαλλεί το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ.

Μετά την Ανάσταση τελείται με μεγάλη λαμπρότητα η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία και στο τέλος διαβάζεται ο υπέροχος κατηχητικός λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου.

Ας παρακαλέσουμε τον Παθόντα, Ταφέντα και Αναστάντα Κύριο να μας αξιώσει και φέτος να γίνουμε μέτοχοι των δωρεών Του.

Καλή Ανάσταση

πηγή:ΕΝΟΡΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΚΑΝΗΘΟΥ ΧΑΛΚΙΔΟΣ